Pozwolenie wodnoprawne stanowi akt administracyjny w formie decyzji administracyjnej, regulującej zakres praw i obowiązków podmiotu (inwestora), który zamierza podjąć przedsięwzięcie związane m.in. ze szczególnym korzystaniem z wód (w tym poborem wód) czy też z wykonaniem, przebudową lub utrzymaniem urządzeń wodnych. Pozwolenie wodnoprawne wydawane jest przez organ właściwy w sprawach gospodarowania wodami, którym w zależności od przedmiotu wniosku i miejsca jest starosta, marszałek województwa lub dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Pozwolenie wodnoprawne wydaje się na czas określony, na wniosek osoby zainteresowanej – inwestora, który jest jedną ze stron postępowania.
Zgodnie z art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne  pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:

• szczególne korzystanie z wód (korzystanie wykraczające poza korzystanie powszechne lub zwykłe, w szczególności: pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych; wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi; przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych; piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych; korzystanie z wód do celów energetycznych; korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu; wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu; rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych),
• regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody,
• wykonanie urządzeń wodnych,
• rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód,
• długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej,
• piętrzenie wody podziemnej,
• gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych,
• odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych,
• wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów,
• wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, cieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45a ust. 1.,
• gromadzenie ścieków, a także innych materiałów, prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów,
• wznoszenie obiektów budowlanych oraz wykonywanie innych robót,
• wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz ich składowanie – na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, jeżeli wydano decyzje, o których mowa w art. 40 ust. 3 i art. 88l ust. 2.

Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi albo do urządzeń kanalizacyjnych są wydawane z uwzględnieniem postanowień rozdziałów 1-4 w dziale IV tytułu III ustawy „Prawo ochrony środowiska”.

W pozwoleniu wodnoprawnym ustala się cel i zakres korzystania z wód, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki oraz pozostałe obowiązki. (art. 128 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne).
Zgodnie z art. 131 prawa wodnego pozwolenie wodnoprawne wydaje się na wniosek, do którego należy dołączyć:

• operat wodnoprawny,
• decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli jest ona wymagana – w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego,
• opis prowadzenia zamierzonej działalności sporządzony w języku nietechnicznym,
• ewentualne pozostałe załączniki w zależności od przedmiotu wniosku (określone w art. 131).